پنج تفاوت نت خوانی سازدهنی های کروماتیک و دیاتونیک
5 تفاوت نت خوانی سازدهنی های کروماتیک و دیاتونیک
۵ تفاوت اصلی چیدمان نت ها و اکتاو در سازدهنی های کروماتیک و دیاتونیک:
۱- هر سه اکتاو به یک ساز دهنی کروماتیک ۱۲ سوراخه به صورت کامل وجود ولی در یک سازدهنی دیاتونیک تنها اکتاو میانی به شکل کامل وجود خواهد داشت :
در اکتاو پایینی ۲ نت موجود نمی باشد :
نت F و نت A
و از اکتاو بالایی نت B حذف شده است .
نت های جا افتاده یا نت های گمشده ( Missing Notes )
بالایی که حذف شده اند را اصطلاحاً انتهای جا افتاده یا گمشده می نامند که که آن را می توان با تکنیک Bending اجرا کرد .
با توجه به نوع سازدهنی اگر به کلاس اموزش ساز دهنی علاقه دارید حتما باید برخی از تفاوت های سازدهنی ها با هم را بدانید
مطالعه کنید سازدهنی چیست و یادگیری آن چه مدت طول می کشد
۲- همیشه در یک هارمونیکای دیاتونیک ۱۲ سوراخه نتی که در یک سوراخ خاص با عمل دمش به صدا درآید ( Blow note)
از نتی که با عمل مکش در همان سوراخ ایجاد می شود (Draw Note ) بم تر می باشد.
به طور مثال عمل دمیدن در سوراخ شماره ۱، نت Do را تولید می کند اما مکش در همین سوراخ باعث تولید صدای نت
D می شود ، که صدای زیر تری دارد .
اما سوراخ های شمااره ۴ و ۸ و ۱۲ ، استثنا می باشد ، که در آنها نت مکشی ( که درجه هفتم از گام می باشد ) پایین تر از نت دمشی (که درجه هشتم اکتاو همان گام که در واقع همان نت پایه و اکتاو بعدی است ) قرار میگیرد .
ولی وضعیت در سازدهنی های کروماتیک به شیوه ای دیگر است ، به این صورت که در اکتاو بالایی ، به این ترتیب بالعکس عمل می کند ، یعنی سوراخهای شماره ۷ و ۱۰ نت های دمشی هستند که بالاتر از نت های مکشی قرار دارند و صدای زیر تری تولید می کند . دانستن این مطالب برای درک اینکه به چه علت در اکتاو فوقانی تکنیک Bending بر روی نت های دمشی اجرا می شود مادر از کتاب های میانی و پایین بر روی نت های مکشی اعمال می شود .
۳- ساز دهنی کروماتیک:
- الف- تمامی نت های بین دو اکتاومتوالی فاصله ثابتی دارند یعنی تعداد سوراخ های بینشان ثابت می باشد
- ب- این فاصله در مورد نت های Draw و Blow برابر می باشد
- ج- نت پایه سازدهنی تنها استثنای نت موجود می باشد
برای نواختن فاصله اکتاو و سایر فواصل دانستن این سه ویژگی لازم می باشد
از محسنات نواختن ساز دهنی بگونه ی Tongue Block این است که می توان انواع فاصله های مختلف و به خصوص اکتاوها را به واسطه آن اجرا کرد.
نواختن اکتاو یا فاصله هشتم به این صورت است که یک نت خاص را همزمان با نت دیگری که در فاصله هشتم یا هشتم معکوس همان نت میباشد به صدا در آوریم. یعنی در واقع نت دوم همان نت اول است که با فاصله یک اکتاو بالاتر یا پایین تر از نت قبلی نواخته می شود.
در این صورت صدایی بسیار زیبا و گوش نواز که نت C به شکل قوی تر و با وسعت بیشتر و پر طنین تر به گوش می رساند.
نواختن یک نت به صورت اکتاو چگونه می باشد؟
در نظر بگیرید که یک نوازنده می خواهد نت D چرا در سوراخ های شماره ۱ و ۵ سازدهنی کروماتیک همزمان به صدا در بیاورد ، برای این منظور نوازنده می باید دهانش را به اندازه ۵ سوراخ باز کند و به نحوی و روی قسمت Mouthpiece سازدهنی قرار دهد که سوراخ های شماره ۱ تا شماره ۵ در فضای بین دو گوشه راست و چپ دهان قرار می گیرد و پس از آن زبانش را به نحوی روی سازدهنی قرار می دهد که بتواند سوراخهای ۲ و ۳ و ۴ را زبانش بپوشاند.
اما سوراخهای شماره ۱ و ۵ در دو طرف دهان باز بماند . در این شرایط اگر نوازنده را انجام دهد تنها از سوراخهای شماره ۱ و ۵ عبور کرده و در نتیجه سوراخ های شماره ۱ و ۵ همزمان به صدا در می آیند که هر دو شماره ۱ و ۵ حاوی نت D در دو اکتاو متوالی می باشند.همانطور که می‌بینید فاصله بین این دو نت D به اندازه ۵ سوراخ است و به همین علت می نامند .
با توجه به آنکه در سازدهنی کروماتیک اکتاو ثابتی در کنار یکدیگر قرار می گیرند که در اکتاو های مجاور نیز به همان ترتیب حفظ می‌شود ، تمامی اکتاو ها در سازدهنی کروماتیک از نوع ۵ سوراخه می‌باشند .
یعنی از هر نت خاصی را که در نظر داشته باشید اگر از آن نوع به اندازه فقط چهار سوراخ به سمت پایین یا به سمت بالا حرکت کنید به نت متناظرش در اکتاو همان نت می رسید به طور مثال اگر از سوراخ ۱ به ۵ یا از سوراخ ۲به۶یا از سوراخ ۳ به ۷ حرکت کنید اکتاو مجاورش خواهی رسید.
در مورد تمامی نت های دمشی و مکشی یکسان میباشد که البته استثنای کوچکی در این زمینه وجود دارد که در رابطه با نت پایه یعنی نت ۱ ( Blow ) می باشد.
نت پایه سازدهنی کروماتیک را تور ۴ ساخت و اجرا کرد به طور مثال را به اندازه ۴ سوراخ باز میکند دهانش را بر روی سوراخ های شماره ۱ تا ۴ قرار می دهد و سوراخ های شماره ۲ و ۳ را با زبانش می پوشاند .
با دمیدن هوا به داخل سازدهنی نتهای C که در سوراخهای یک و چهار به طور همزمان نواخته می شوند و نت C را به شکل اکتاو ایجاد می کند.
توجه داشته باشید که این کتاب را میتوان به صورت ۵ سوراخه نیز به صدا درآورد یعنی دمش همزمان در سوراخهای شماره ۱ و ۵
این قاعده در مورد سازدهنی دیاتونیک صدق نمی‌کند زیرا چیدمان نتها در سازدهنی دیاتونیک متفاوت می باشد
در سازدهنی دیاتونیک اکتاوهای دمشی به صورت ۴ سوراخه بوده اما کتاب های مکشی از نوع ۵یا ۴ سوراخه میباشد
به همین علت نوازنده می بایست در هنگام اجرای اکتاو های مختلف مجبور شود اندازه دهانش را تنظیم کرده و برای ۴ سوراخ و یا ۵ سوراخ تغییر دهد
۴- نت های ۴ Blow و ۵ Blow در سازدهنی کروماتیک ۱۲ سوراخه، یکسان می باشد.
و همچنین های نتهای ۸ Blow و ۹ Blow برابر هستند.
یعنی نت پایه سازدهنی در اکتاو های بالایی و میانی تکرار میشوند. به همین علت ، همانطور که اشاره شد نواختن نت پایه در سازدهنی کروماتیک به صورت اکتاو ، به صورت اکتاو ۴ سوراخه نیز امکان پذیر است اما دیگر نت ها به شکل اکتاوهای ۵سوراخه می‌بایست اجرا شود.
نت پایه در هیچ اکتاوی در سازدهنی دیاتونیک ۱۰ سوراخه تکرار نمی شود شود اما در اکتاو زیرین یک نوع تکرار می شود جهان نت فاصله پنجم حجم از نت پایه بوده و با عمل مکش بر روی سوراخ شماره ۲ و همچنین با عمل دمش بر روی سوراخ شماره ۳ اجرا می شود.
به طور مثال در سازدهنی دیاتونیک هگام دو ماژور نتهای ۲ Draw و ۳ Blow هر دو نت G هستند تند که درجه پنجم از نت C می باشد.
در پوزیشن دوم در نواختن سازدهنی ، این نوع اهمیت پیدا می کند به این علت که استفاده از پوزیشن دوم مهمترین و مرسوم ترین شیوه نواختن سازدهنی در سبک‌های راک و کانتری و بلوز می باشد.
بهترین آموزشگاه موسیقی در تهران
نوازندگی در پوزیشن دوم به این معنی است که به طور مثال یک نوازنده سازدهنی گام دو ماژور را در همان گام دو ماژور نمی نوازد بلکه با آن سازدهنی آهنگی را در گام سل ماژور اجرا می کند و در این حالت پایه آهنگ از نت ۱ Blow به ۲ Blow
۳ / Draw تغییر می یابد.
۵- سازدهنی دیاتونیک نسبت به سازدهنی کروماتیک در تعداد و نوع اکوردهای قابل اجرا تنوع بیشتری دارد
شما برای آموزش سازدهنی در تهران میتوانید به اموزشگاه موسیقی ریتم اوا که یکی از بهترین آموزشگاه موسیقی تهران برای سازدهنی می باشد مراجعه کنید.
نظرات بازدیدکنندگان